انواع مختلف نقشه‌برداری
با توجه به نیاز کارفرما نقشه‌های متفاوتی برداشت و به کارفرما ارائه داده می‌شود.
نقشه‌برداری شهری: طرح هادی شهر به برنامه‌ریزی 10ساله پروژه‌های عمرانی برای گسترش فضای فیزیکی یک شهر گفته می‌شود که معمولا برای شهرهایی است که کمتر از 50 هزار شهروند دارند.
نقشه برداری توپوگرافی یا زمینی
بررسی ویژگی‌های طبیعی یک زمین مانند تپه، کوه یا دره و عوارض مصنوعی آن مانند جاده‌ها، تونل‌ها و… توپوگرافی گفته می‌شود. برای پروژه‌های ساخت معادن، تونل‌ها و جاده‌ها از نقشه‌های توپوگرافی استفاده می‌کنیم که شامل پستی و بلندی‌های زمین است.
نقشه‌برداری آبی
همان‌طور که از اسم آن پیداست، این نوع نقشه‌برداری برای تعیین عمق دریاها و اقیانوس‌ها استفاده می‌شود و برای تعیین راه‌های تجاری کشتی‌ها، نفت‌کش‌ها و سایر تجهیزات دریایی کاربرد دارد. علاوه بر این، این نوع نقشه‌برداری برای احداث سدهای آبی نیز استفاده می‌شود.
نقشه‌برداری مسیر
در این نوع نقشه‌برداری، مهندسین برای ساخت راه‌های حمل‌ونقل و ارتباطی مختلف، از ابتدای نقشه‌برداری تا عملیات راه‌سازی در پروژه دخیل هستند و این نقشه ها تنها برای راه‌های ارتباطی برداشت می‌شوند.
نقشه‌برداری باستان‌شناسی
برای تهیه نقشه‌های اماکن تاریخی و باستانی از نقشه برداری باستان شناسی استفاده می‌شود و در احیا و مرمت آثار باستانی قدیمی از آنها استفاده می‌شود.
نقشه‌برداری ثبتی یا کاداستر
از این نقشه ها برای مشخص کردن حدود و مرز های املاک به کار می‌رود که توسط نقشه بردار های اداره ثبت برداشت و به مالک ارائه داده می‌شود.
نقشه‌برداری هوایی
با استفاده از این نقشه ها می‌توان به نقشه های توپوگرافی رسید چون مجموعه ای پستی و بلندی های زمین میباشند که حاصل از نقشه های هوایی میباشند.
شرح وظایف اداره نقشه برداری در شهرداری‌های پانزده گانه استان اصفهان
- آیین نامه ها، دستورالعمل ها، بخشنامه هایی که توسط ارگان های بالاسری ابلاغ می‌شود را به صورت دقیق و کامل اجرایی کنند.
- تهیه دستورالعمل نقشه برداری و ابلاغ به حوزه‌های مربوطه .
- بررسی هماهنگی امور نقشه برداری سطح شهر با طرح‌های تفصیلی و جامع.
- رسیدگی به درخواست‌های پیمانکاران برای تحویل موقت و قطعی برای ردیف های مرتبط با حوزه نقشه برداری.
- زمانیکه پروژه ای در حال اجرا می‌باشد برای اینکه کارفرمایان با توجه به ضوابط و مقررات پروژه را اجرا کنند باید به صورت مرحله ای از پروژه‌ها بازدید کنند.
- نظارت بر ایجاد نقاط ثابت نقشه برداری در محل های مورد نیاز.
- نظارت بر محلی سازی نقشه های UTM جهت اجرای طرح پروژه.
- ابلاغ ، نظارت و تأیید برداشت‌های نقشه برداری در مقیاس‌های مختلف و عملیات ترازیابی.
- تأیید و نظارت بر طراحی پلان، خط پروژه و مقاطع تیپ و نظارت بر صحت اجرا.
- یک دیگر از وظایف نقشه بردارها که بسیار مهم می‌باشد،برداشت وضع موجود ملک هایی است که در اختیار شهرداری می‌باشد این نقشه ها باید بسیار دقیق برداشت شود که مانع از مشکلات بعدی از جمله ثابت کردن مالکیت آن ملک ها توسط شهرداری می‌باشد.
- مطابقت دادن ساختمان های موجود برروی نقشه های تایید شده توسط سازمان مربوطه که باسید به صورت ویژه مورد نظارت قرار بگیرد.
- جانمایی دقیق ملک ها بر روی خط بدنه مصوب که مسیرها و گذرها را مشخص می‌کند.
- قبل از شروع پروژه نقشه برداری باید انجام شود و نقشه بردارها باید طبق برداشت در پروژه حضور و بر استقرار بنا نظارت داشته باشند.
به دلیل اینکه بلند مرتبه سازی جایگزین سنتی سازی شده است و درصد جزئی خطا هم باعث مشکلات زیادی در اجرای پروژه می‌شود، نقش مهندسین نقشه بردار در ساختمان سازی امری ضروری می‌باشد. با این حال هیچ گونه الزامی در این زمینه از طرف شهرداری اصفهان بر حضور نقشه بردار به عنوان ناظر، مجری و طراح وجود ندارد.
الزام تهیه نقشه یو تی ام وضع موجود جهت صدور پروانه ساختمانی
حال به این موضوع می‌پردازیم که:
برای درخواست و شروع مراحل اداری جهت صدور پروانه ساختمانی اگر که ملک مذکور دارای ساخت باشد یا به صورت زمین بایر باشد باید قبل از طراحی نقشه و توسط بردار، نقشه برداری شود و ابعاد وضع موجود به صورت دقیق مشخص و به شهرداری ارائه داده شود که توسط مسئول مربوطه شهرداری کنترل و میزان عقب نشینی و میزان در مسیر مشخص شود و بعد از آن اقدام به طراحی نقشه و ارائه به واحد شهرسازی منطقه اصفهان جهت بررسی و تایید.
زمان اخذ پروانه‌ی ساختمانی علاوه بر اینکه مدارک مالکیت را باید به واحد مربوطه شهرداری منطقه اصفهان تحویل دهیم، برای جلوگیری از خطا و اشتباهات در مساحت ملک و ابعاد و اندازه ها از نظر طول و عرض و با توجه به سند ملک و پلاک ثبتی (که از طرف اداره ثبت مشخص می‌شود) و میزان عقب نشینی و مشخص کردن میزان در مسیر باید مشخص شود و مدارک آن به شهرداری ارائه داده شود.
البته بسته به شرایط خاص هر ملک، تفاوت می‌کند که هر ملک به کدامیک از نقشه‌های ذکر شده نیاز دارد. گاهی ملک به دلیل وجود ابهام در پلاک ثبتی، عدم تطبیق طول‌های سندی با طول‌های وضع موجود، بزرگتر یا کوچکتر بودن مساحت واقعی ملک از مساحت سندی، تغیرات وضع موجود به دلیل تعریض گذرها و موارد بسیار دیگر، نیاز به تهیه همه نقشه های فوق را دارد.
بنابراین مبنای صدور سند تک برگی و همچنین مبنای صدور جواز ساخت برای محاسبه تراکم، دستور نقشه و طراحی نقشه معماری، نقشه UTM تهیه و ممهور شده توسط نقشه بردار کارشناس رسمی استان اصفهان می‌باشد.
مغایرت سند با وضع موجود
نقشه یو تی ام تنها راه تعیین طول‌ها و مساحت دقیق ملک است که در برخی موارد علاوه بر ترسیم خطوط مربوط به طول‌های وضع موجود ملک در نقشه UTM، کارشناس اداره ثبت و نقشه بردار شهرداری اصفهان درخواست ترسیم طول‌های سندی هم در چهار جهت اصلی (حدود اربعه شمالا شرقا جنوبا غربا) دارند تا بررسی کنند که میزان اختلاف طول‌ها و مساحت در وضع موجود با طول‌ها و مساحت در سند ارائه شده در کدام جهت ملک است.
برای مثال آیا کوتاه شدن طول‌ها به دلیل تعریض گذر بوده است تا اینکه ملک پشتی به حریم ملک موجود تجاوز کرده است. باید بررسی شود که دلیل بیشتر بودن بر ملک از سند به دلیل تجاوز به ملک های دیگر بوده است یا در هنگام صدور سند و برداشت از ملک خطا داشته اند و دقت کافی را نداشته اند مسئولین مربوطه.
به این نوع نقشه UTM که هم خطوط مربوط به وضع موجود ملک و هم خطوط مربوط به سند ملک در نقشه با رنگهای متفاوت ترسیم می شود، اصطلاحا نقشه UTM دوخطی نیز گفته می شود.
ترسیم خطوط مربوط به وضع موجود ملک بر اساس داده های حاصل از برداشت نقشه برداری با دستگاه‌های دقیق نقشه برداری انجام می شود که در محل ملک مستقر و اطلاعات مربوط به زاویه های ملک و راستای دیوارها را توسط دوربین های نقشه برداری ثبت میکنند. پس از تخلیه دستگاه نقشه برداری ترسیمات نقشه UTM انجام می‌شود. البته داده‌های خام تخلیه شده از دستگاه نقشه برداری نیز به صورت لوح فشرده (سی دی CD) به کارشناس اداره ثبت و نقشه بردار شهرداری اصفهان تحویل می شود تا از صحت و دقت انجام عملیات نقشه برداری اطمینان حاصل کنند.
در بعضی موارد به قدری اختلاف سند و وضع موجود مغایرت دارد که حتی با نقشه برداری هم امکان تشخیص خطا وجود ندارد به همین دلیل باید به نقشه های تفکیکی اولیه رجوع کرده و خطای مساحت زمین و سند را شناسایی کرد.
